Δευτέρα 21 Δεκεμβρίου 2015

21 Δεκεμβρίου 1960: Αποφασίζεται η ίδρυση μόνιμου κρατικού θεάτρου στη Βόρεια Ελλάδα με έδρα τη Θεσσαλονίκη.

Το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος ιδρύθηκε στις 13 Ιανουαρίου 1961 στη Θεσσαλονίκη, με πρώτο καλλιτεχνικό διευθυντή τον Σωκράτη Καραντινό.

Η πρώτη παράσταση ανέβηκε το καλοκαίρι του 1961, ήταν ο Οιδίπους Τύραννος του Σοφοκλή και παρουσιάστηκε στα αρχαία θέατρα των Φιλίππων και της Θάσου.

Κατά την πρώτη περίοδο της λειτουργίας του, έδρα του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος ήταν το Βασιλικό Θέατρο στη Θεσσαλονίκη. Η πρεμιέρα της πρώτης χειμερινής περιόδου έγινε στις 2 Δεκεμβρίου 1961, με το έργο του Σπύρου Μελά Παπαφλέσσας, σε σκηνοθεσία Πέλου Κατσέλη. Μέχρι το φθινόπωρο του 1962, και μετά από τέσσερις ακόμη παραστάσεις, η έδρα του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος μεταφέρθηκε στο θέατρο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών.
Πρώτος πρόεδρός του υπήρξε ο συγγραφέας Γιώργος Θεοτοκάς και πρώτος διευθυντής του ο σκηνοθέτης Σωκράτης Καραντινός.

Από το Δεκέμβριο του 1961 το Κ.Θ.Β.Ε. άρχισε να δίνει παραστάσεις στη Θεσσαλονίκη, στο Βασιλικό Θέατρο, ενώ το φθινόπωρο του 1962 εγκαταστάθηκε στο νεόκτιστο τότε κτίριο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών. Στόχος του, από την εποχή της ίδρυσής του, ήταν η διδασκαλία έργων του ελληνικού και ξένου δραματολογίου, η πραγματοποίηση περιοδειών στις κυριότερες πόλεις της Βόρειας Ελλάδας και όλης της χώρας (από το 1962), η οργάνωση παραστάσεων αρχαίου δράματος ή άλλων κλασικών έργων στα σωζόμενα αρχαία θέατρα και αλλού, καθώς και διάφορες άλλες εκδηλώσεις που έχουν σχέση με το θέατρο και την τέχνη γενικότερα.
Το Κ.Θ.Β.Ε. έχει σήμερα πέντε χειμερινές σκηνές (Βασιλικό Θέατρο, Θέατρο Εταιρίας Μακεδονικών Σπουδών, νέο Υπερώο ΕΜΣ, Σκηνή Σ. Καραντινός Μονής Λαζαριστών, Μικρό Θέατρο Μονής Λαζαριστών ) και δύο ανοιχτά θερινά θέατρα (Θέατρο Δάσους, Θέατρο Γης), αποτελώντας έναν από τους μεγαλύτερους θεατρικούς οργανισμούς στην Ελλάδα και την Ευρώπη.
Το Κ.Θ.Β.Ε. επιχορηγείται από το Υπουργείο Πολιτισμού. Από ιδρύσεως του ΚΘΒΕ (το 1961) διετέλεσαν οι: Σωκράτης Καραντινός (1961-1967), Γιώργος Κιτσόπουλος (1967-1974), Μίνως Βολανάκης (1974-1977), Σπύρος Ευαγγελάτος (1977-1980), Νίκος Μπακόλας (1980-1983), Νίκος Χουρμουζιάδης (1984-1985), Μίνως Βολανάκης (1986-1989), Δημήτρης Μαρωνίτης (1989-1990), Νίκος Μπακόλας (1991-1993), Βασίλης Παπαβασιλείου (1994-1998), Κώστας Τσιάνος (το τετράμηνο Φεβρουαρίου -Ιουνίου 1998), Διαγόρας Χρονόπουλος (1998-2001), Βίκτωρ Αρδίττης (2001-2004), Νικήτας Τσακίρογλου 2004-2009,Σωτήρης Χατζακης (2009-2013) Γιάννης Βούρος (2013 - μέχρι σήμερα)

21 Δεκεμβρίου 1952: Η Ελένη Σκούρα ορίζεται υποψήφια του Ελληνικού Συναγερμού για τις επαναληπτικές εκλογές του Ιανουαρίου στη Θεσσαλονίκη. Θα εκλεγεί και θα γίνει η πρώτη ελληνίδα βουλευτής.

Γεννήθηκε το 1896 στο Βόλο όπου και ολοκλήρωσε τις γυμνασιακές της σπουδές. Στη συνέχεια, από το 1915 εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε φωνητική μουσική και το 1950 έλαβε το πτυχίο της Νομικής, δικηγορώντας στη συνέχεια στην ίδια πόλη με τον σύζυγό της, δικηγόρο, Δημήτριο Σκούρα.

Η Ελένη Σκούρα είχε αναπτύξει πλούσια κοινωφελή και πατριωτική δράση ιδιαίτερα κατά τον ελληνοϊταλικό πόλεμο και στη γερμανική κατοχή ως Πρόεδρος της Στέγης της Φαλαγγίτισσας και επίσης της Φανέλας του Στρατιώτη. Το καλοκαίρι του 1942 συνελήφθη από τους Γερμανούς και φυλακίσθηκε μαζί με τον σύζυγό της και τον αδελφό της, Απόστολο Παπαχρήστου.

Στις 18 Ιανουαρίου 1953 εξελέγη βουλευτής στο Νομό Θεσσαλονίκης με το κόμμα του Ελληνικού Συναγερμού. Όντας η πρώτη εκλεγμένη γυναίκα βουλευτής στην ιστορία του ελληνικού κοινοβουλίου, η ίδια αμέσως μετά την εκλογή της δήλωσε: «Θα προσπαθήσω να πράξω παν το δυνατόν διά να φανώ ανταξία της εμπιστοσύνης των ψηφοφόρων μου, τους οποίους θερμώς ευχαριστώ. Γνωρίζω ότι ως πρώτη και μοναδική γυναίκα εις την Βουλήν έχω μεγάλας ευθύνας και πολλά καθήκοντα. Είναι πολλά εκείνα που πρέπει να πράξωμεν υπέρ των Ελληνίδων, ιδίως εις τον τομέα της κοινωνικής μερίμνης».

Η Ελένη Σκούρα τιμήθηκε από τον βασιλιά Παύλο με το στρατιωτικό μετάλλιο Εξαιρέτων Πράξεων καθώς και με τον Ταξιάρχη του Βασιλικού Τάγματος Ευποιίας. Ο Δήμος Βόλου για την συνολική της προσφορά έχει στήσει προτομή της στο προαύλιο του Δημαρχείου.
Πέθανε στις 4 Φεβρουαρίου 1991.

21 Δεκεμβρίου 1879: Παγκόσμια πρεμιέρα για το Σπίτι της Κούκλας του Ερρίκου Ίψεν στο Βασιλικό Θέατρο της Κοπεγχάγης στη Δανία.

Η οικογενειακή γαλήνη της Νόρας Χέλμερ, συζύγου του δικηγόρου Τρόβαλντ, απειλείται κάθε φορά που χτυπάει το κουδούνι της εξώπορτας. Ο ανεπιθύμητος επισκέπτης απειλεί να αποκαλύψει ένα αθώο λάθος του παρελθόντος, ένα καλά κρυμμένο μυστικό, που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο το γάμο της και να οδηγήσει σε κατάρρευση ολόκληρο το οικοδόμημα της συζυγικής ευτυχίας. Η όψιμη ανακάλυψη της Νόρας πως πέρα από τον ανώδυνο ρόλο της ξέγνοιαστης, νεαρής συζύγου, είναι αναγκασμένη να συμβιβαστεί με τη σκληρότητα της αστικής κοινωνίας, την οδηγεί σε απροσδόκητες συμπεριφορές και τη φέρνει σε σύγκρουση με τον εαυτό της αλλά και με το περιβάλλον της. Το κλασικό έργο του Χένρικ Ίψεν, αποκαλύπτει με τρόπο διαχρονικό τις αντιφάσεις της γυναικείας ψυχολογίας, ενώ ταυτόχρονα καυτηριάζει την υποκρισία των αστών και τις κοινωνικές συμβάσεις.

21 Δεκεμβρίου: Η μικρότερη ημέρα του χρόνου

Σήμερα, 21 Δεκεμβρίου, είναι η μικρότερη ημέρα του χρόνου για το βόρειο ημισφαίριο, το λεγόμενο Χειμερινό Ηλιοστάσιο. Το αντίθετο συμβαίνει για το νότιο ημισφαίριο στο οποίο εκεί θα έχουν την μεγαλύτερη ημέρα του χρόνου, το λεγόμενο Θερινό Ηλιοστάσιο.

Ηλιοστάσιο ονομάζεται η χρονική στιγμή κατά την οποία ο άξονας της Γης εμφανίζεται στραμμένος όσο περισσότερο προς ή μακριά από τον Ήλιο συμβαίνει κατά την ετήσια τροχιά της Γης γύρω από αυτόν. Αυτό ισοδυναμεί με τον Ήλιο να βρίσκεται στο βορειότερο ή στο νοτιότερο σημείο του ουρανού που βρίσκεται το μεσημέρι, όπως εμφανίζεται σε εμάς πάνω στην επιφάνεια της Γης.

Η λέξη προέρχεται από το «ήλιος» και το «στέκομαι» - «στάση» επειδή κοντά στα ηλιοστάσια (λίγες ημέρες πριν ή μετά) ο Ήλιος φαίνεται να επιβραδύνει τη φαινομενική κίνησή του προς τα βόρεια ή προς τα νότια (κίνηση στην απόκλιση), μέχρι που την ημέρα του ηλιοστασίου αυτή η κίνηση μηδενίζεται και αντιστρέφεται.

Εξίσου σωστό ετυμολογικά είναι και το συνώνυμο «ηλιοτρόπιο». Με την ευρύτερη σημασία, ο όρος «ηλιοστάσιο» σημαίνει και την ημέρα που παρατηρείται αυτό το φαινόμενο, δύο φορές τον χρόνο, τον Ιούνιο και τον Δεκέμβριο.

Τα ηλιοστάσια, όπως και οι ισημερίες, συνδέονται αναπόσπαστα με τις εποχές του έτους. Η αιτία της υπάρξεως των εποχών του έτους είναι ότι ο άξονας περιστροφής της Γης γύρω από τον εαυτό της δεν είναι κάθετος στο επίπεδο της περιφοράς της γύρω από τον Ήλιο, αλλά σχηματίζει μία γωνία περίπου 23° 26΄ (αποκαλούμενη λόξωση της εκλειπτικής), ενώ ταυτόχρονα ο άξονας κρατά την ίδια διεύθυνση στον χώρο.

Ως αποτέλεσμα, τη μισή χρονιά (από τις 20 Μαρτίου ή 21 Μαρτίου ως τις 22 Σεπτεμβρίου ή 23 Σεπτεμβρίου) το βόρειο ημισφαίριο «γέρνει» προς τον Ήλιο, με το μέγιστο περί τις 21 Ιουνίου, ενώ την άλλη μισή χρονιά το νότιο ημισφαίριο είναι αυτό που «βλέπει» περισσότερο ήλιο, με το μέγιστο περί τις 21 Δεκεμβρίου. Οι δύο στιγμές των μεγίστων αυτών είναι τα ηλιοστάσια