Ο Μιχάλης Παπαμαύρος ήταν εξέχων παιδαγωγός, από τους πρωτεργάτες για την ανασύσταση της εκπαίδευσης αμέσως μετά την απελευθέρωση. Γεννήθηκε στη Βολισσό Χίου και εργάστηκε επίσημα ως δάσκαλος έως το 1931, οπότε απολύθηκε λόγω πολιτικών φρονημάτων. Πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση και συμμετείχε στην Κυβέρνηση του Βουνού.
Σπουδές και διδακτικό έργο του Παπαμαύρου
Ο Παπαμαύρος σπούδασε παιδαγωγικά στο πανεπιστήμιο της Ιένας από όπου έλαβε διδακτορικό δίπλωμα. Επέστρεψε στην Ελλάδα και αρχικά υπηρέτησε στο Αρσάκειο στην Λάρισα. Στη συνέχεια διετέλεσε ανώτερος επόπτης της εκπαίδευσης στη Θράκη και υποδιευθυντής στο Μαράσλειο Διδασκαλείο από όπου απολύθηκε με τα Μαρασλειακά. Το 1928 διορίστηκε διευθυντής της Παιδαγωγικής Ακαδημίας της Λαμίας εφτά χρόνια αργότερα όμως απολύθηκε ξανά λόγω των πολιτικών του πεποιθήσεων. Ήταν μέλος του Εκπαιδευτικού Ομίλου μετά τη διάσπαση του οποίου ακολούθησε τον Δελμούζο.
Το έργο για την ανασυγκρότηση της Παιδείας
Ο Μιχάλης Παπαμαύρος συμμετείχε στο Εθνικό Συμβούλιο που συγκλήθηκε στις 14 Μαρτίου 1944 στις Κορυσχάδες Ευρυτανίας, με αντιπροσώπους απ' όλα τα πολιτικά κόμματα της χώρας. Ανάμεσα στα θέματα που συζητήθηκαν ήταν η ανασύσταση της παιδείας στη χώρα, ενώ ανασυστάθηκε η Διδασκαλική Ομοσπονδία, που είχε καταργήσει ο Μεταξάς. Ακολούθησε η συμμετοχή του, μαζί με τον Κ. Δ. Σωτηρίου και τη Ρόζα Ιμβριώτη και άλλους 6 δασκάλους στην Επιτροπή Παιδείας που συγκλήθηκε την ίδια μέρα με πρωτοβουλία του Γραμματέα Παιδείας της ΠΕΕΑ, καθηγητή Πέτρου Κόκκαλη, στο γυναικωνίτη της εκκλησίας στη Βίνιανη. Εκεί έγιναν τα πρώτα σχέδια για την ανασυγκρότηση τηε εκπαίδευσης και τη λειτουργία των εγκαταλελειμμένων σχολείων.
Επίσης συμμετείχε στο Παιδαγωγικό Συνέδριο πραγματοποιήθηκε στη Λάσπη (Αγ. Νικόλαος) του Καρπενησίου (20 Ιουλίου 1944), στο οποίο συμμετείχαν και άλλοι σπουδαίοι παιδαγωγοί (όπως ο καθηγητής του Πολυτεχνείου Γ. Γεωργαλάς), καθώς και 100 περίπου αντιπρόσωποι από 20 Διδασκαλικούς Συλλόγους. Ο Μιχάλης Παπαμαύρος συνετέλεσε στην εκπαίδευση νέων δασκάλων, ως συνδιευθυντής του Παιδαγωγικού Φροντιστηρίου στο Καρπενήσι, διδάσκοντας Γενική Παιδαγωγική και Γενική Διδακτική.
Ήταν επικεφαλής στη συντακτική επιτροπή που ορίστηκε από το Παιδαγωγικό Φροντιστήριο για τη συγγραφή του Αναγνωστικού που προοριζόταν για την Ε' και ΣΤ' τάξη του δημοτικού. Η επιτροπή έπρεπε να αποτελείται από έναν παιδαγωγό, ένα δάσκαλο (από το προσωπικό του Φροντιστηρίου) κι ένα σπουδαστή. Από τους παιδαγωγούς ορίστηκε ο Μιχάλης Παπαμαύρος, που είχε ασχοληθεί και παλιότερα με τη συγγραφή βιβλίων για παιδιά του δημοτικού, από τους δασκάλους ο Γιώργος Μυρισιώτης, που είχε ήδη παρουσιάσει δείγματα της καλλιτεχνικής προσφοράς του και από τους σπουδαστές ο Χάρης Σακελλαρίου.
Το Παιδαγωγικό Φροντιστήριο μεταφέρθηκε εσπευσμένα, στο Τροβάτο Ευρυτανίας, τον Αύγουστο του 1944 και ο Μιχάλης Παπαμαύρος ακολούθησε τη μεταφορά του εκεί.
Εξορία
Από το Φροντιστήριο στο Καρπενήσι-Τροβάτο βρέθηκε έρημος στην Αθήνα. Το 1945 συνελήφθη χωρίς ένταλμα και οδηγήθηκε χωρίς κατηγορητήριο στις φυλακές Χατζηκώστα (στην οδό Πειραιώς, όπου βρίσκεται σήμερα το IΚΑ). Στο τέλος του 1945 εξορίστηκε στη Γυάρο, όπου ως κρατούμενος οργάνωσε πρόγραμμα μαθημάτων για τους κρατουμένους προκειμένου "η φυλακή να γίνει σχολείο". Αργότερα μεταφέρθηκε στις φυλακές Αίγινας και στις 27 Ιουλίου 1952 εστάλη στις φυλακές Αβέρωφ. Αποφυλακίστηκε στις 25 Αυγούστου 1952.
Τα τελευταία του βήματα
Παρά τους διωγμούς και τις κακουχίες που έζησε, ο Μιχάλης Παπαμαύρος είχε την αντοχή να γράψει το βιβλίο «Σύστημα Νέας Παιδαγωγικής», που εκδόθηκε στην Αθήνα, το 1961. Για να ζήσει πουλούσε ο ίδιος το βιβλίο του σε εκπαιδευτικούς, επισκεπτόμενος σχολεία, οπότε και καταγγέλθηκε για παραβίαση της νομοθεσίας. Η Χωροφυλακή Αγρινίου και η εισαγγελική Αρχή ανέλαβαν το νόμιμο έργο της ανάκρισης με ανακριτή τον Χρήστο Σαρτζετάκη. Μαζί του ανακρίθηκαν και άλλοι διακεκριμένοι πολίτες, όπως ο Χρ. Πούλος (δάσκαλος), Ιω. Καραβάνας (γιατρός) και άλλοι. Η ανάκριση βρήκε ένοχο τον γέρο παιδαγωγό (70 ετών τότε) για τα ακόλουθα αδικήματα:
Επιδίωξη «εφαρμογής ιδεών εχουσών ως έκδηλον σκοπόν την δια βιαίων μέσων ανατροπήν του πολιτεύματος...»
Παράνομη έκδοση και διανομή εντύπων.
Παράλειψη αναγραφής της διεύθυνσης του συγγραφέα, του τυπογράφου κλπ.
Τελικά, κρίθηκε ένοχος για παράβαση του ν. 509/1947, του ν. 1092/1938 και προφυλακίστηκε στις «Επανορθωτικές» φυλακές Αγρινίου. Λίγους μήνες αργότερα το δικαστήριο τον αθώωσε. Τον επόμενο χρόνο ο παιδαγωγός πέθανε.
Σπουδές και διδακτικό έργο του Παπαμαύρου
Ο Παπαμαύρος σπούδασε παιδαγωγικά στο πανεπιστήμιο της Ιένας από όπου έλαβε διδακτορικό δίπλωμα. Επέστρεψε στην Ελλάδα και αρχικά υπηρέτησε στο Αρσάκειο στην Λάρισα. Στη συνέχεια διετέλεσε ανώτερος επόπτης της εκπαίδευσης στη Θράκη και υποδιευθυντής στο Μαράσλειο Διδασκαλείο από όπου απολύθηκε με τα Μαρασλειακά. Το 1928 διορίστηκε διευθυντής της Παιδαγωγικής Ακαδημίας της Λαμίας εφτά χρόνια αργότερα όμως απολύθηκε ξανά λόγω των πολιτικών του πεποιθήσεων. Ήταν μέλος του Εκπαιδευτικού Ομίλου μετά τη διάσπαση του οποίου ακολούθησε τον Δελμούζο.
Το έργο για την ανασυγκρότηση της Παιδείας
Ο Μιχάλης Παπαμαύρος συμμετείχε στο Εθνικό Συμβούλιο που συγκλήθηκε στις 14 Μαρτίου 1944 στις Κορυσχάδες Ευρυτανίας, με αντιπροσώπους απ' όλα τα πολιτικά κόμματα της χώρας. Ανάμεσα στα θέματα που συζητήθηκαν ήταν η ανασύσταση της παιδείας στη χώρα, ενώ ανασυστάθηκε η Διδασκαλική Ομοσπονδία, που είχε καταργήσει ο Μεταξάς. Ακολούθησε η συμμετοχή του, μαζί με τον Κ. Δ. Σωτηρίου και τη Ρόζα Ιμβριώτη και άλλους 6 δασκάλους στην Επιτροπή Παιδείας που συγκλήθηκε την ίδια μέρα με πρωτοβουλία του Γραμματέα Παιδείας της ΠΕΕΑ, καθηγητή Πέτρου Κόκκαλη, στο γυναικωνίτη της εκκλησίας στη Βίνιανη. Εκεί έγιναν τα πρώτα σχέδια για την ανασυγκρότηση τηε εκπαίδευσης και τη λειτουργία των εγκαταλελειμμένων σχολείων.
Επίσης συμμετείχε στο Παιδαγωγικό Συνέδριο πραγματοποιήθηκε στη Λάσπη (Αγ. Νικόλαος) του Καρπενησίου (20 Ιουλίου 1944), στο οποίο συμμετείχαν και άλλοι σπουδαίοι παιδαγωγοί (όπως ο καθηγητής του Πολυτεχνείου Γ. Γεωργαλάς), καθώς και 100 περίπου αντιπρόσωποι από 20 Διδασκαλικούς Συλλόγους. Ο Μιχάλης Παπαμαύρος συνετέλεσε στην εκπαίδευση νέων δασκάλων, ως συνδιευθυντής του Παιδαγωγικού Φροντιστηρίου στο Καρπενήσι, διδάσκοντας Γενική Παιδαγωγική και Γενική Διδακτική.
Ήταν επικεφαλής στη συντακτική επιτροπή που ορίστηκε από το Παιδαγωγικό Φροντιστήριο για τη συγγραφή του Αναγνωστικού που προοριζόταν για την Ε' και ΣΤ' τάξη του δημοτικού. Η επιτροπή έπρεπε να αποτελείται από έναν παιδαγωγό, ένα δάσκαλο (από το προσωπικό του Φροντιστηρίου) κι ένα σπουδαστή. Από τους παιδαγωγούς ορίστηκε ο Μιχάλης Παπαμαύρος, που είχε ασχοληθεί και παλιότερα με τη συγγραφή βιβλίων για παιδιά του δημοτικού, από τους δασκάλους ο Γιώργος Μυρισιώτης, που είχε ήδη παρουσιάσει δείγματα της καλλιτεχνικής προσφοράς του και από τους σπουδαστές ο Χάρης Σακελλαρίου.
Το Παιδαγωγικό Φροντιστήριο μεταφέρθηκε εσπευσμένα, στο Τροβάτο Ευρυτανίας, τον Αύγουστο του 1944 και ο Μιχάλης Παπαμαύρος ακολούθησε τη μεταφορά του εκεί.
Εξορία
Από το Φροντιστήριο στο Καρπενήσι-Τροβάτο βρέθηκε έρημος στην Αθήνα. Το 1945 συνελήφθη χωρίς ένταλμα και οδηγήθηκε χωρίς κατηγορητήριο στις φυλακές Χατζηκώστα (στην οδό Πειραιώς, όπου βρίσκεται σήμερα το IΚΑ). Στο τέλος του 1945 εξορίστηκε στη Γυάρο, όπου ως κρατούμενος οργάνωσε πρόγραμμα μαθημάτων για τους κρατουμένους προκειμένου "η φυλακή να γίνει σχολείο". Αργότερα μεταφέρθηκε στις φυλακές Αίγινας και στις 27 Ιουλίου 1952 εστάλη στις φυλακές Αβέρωφ. Αποφυλακίστηκε στις 25 Αυγούστου 1952.
Τα τελευταία του βήματα
Παρά τους διωγμούς και τις κακουχίες που έζησε, ο Μιχάλης Παπαμαύρος είχε την αντοχή να γράψει το βιβλίο «Σύστημα Νέας Παιδαγωγικής», που εκδόθηκε στην Αθήνα, το 1961. Για να ζήσει πουλούσε ο ίδιος το βιβλίο του σε εκπαιδευτικούς, επισκεπτόμενος σχολεία, οπότε και καταγγέλθηκε για παραβίαση της νομοθεσίας. Η Χωροφυλακή Αγρινίου και η εισαγγελική Αρχή ανέλαβαν το νόμιμο έργο της ανάκρισης με ανακριτή τον Χρήστο Σαρτζετάκη. Μαζί του ανακρίθηκαν και άλλοι διακεκριμένοι πολίτες, όπως ο Χρ. Πούλος (δάσκαλος), Ιω. Καραβάνας (γιατρός) και άλλοι. Η ανάκριση βρήκε ένοχο τον γέρο παιδαγωγό (70 ετών τότε) για τα ακόλουθα αδικήματα:
Επιδίωξη «εφαρμογής ιδεών εχουσών ως έκδηλον σκοπόν την δια βιαίων μέσων ανατροπήν του πολιτεύματος...»
Παράνομη έκδοση και διανομή εντύπων.
Παράλειψη αναγραφής της διεύθυνσης του συγγραφέα, του τυπογράφου κλπ.
Τελικά, κρίθηκε ένοχος για παράβαση του ν. 509/1947, του ν. 1092/1938 και προφυλακίστηκε στις «Επανορθωτικές» φυλακές Αγρινίου. Λίγους μήνες αργότερα το δικαστήριο τον αθώωσε. Τον επόμενο χρόνο ο παιδαγωγός πέθανε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου